De witlof teelt

Vrijdag 17 juli 2009 Delen

Geen bijzondere trekker of machine in dit ‘uitgelicht’ artikel maar aandacht voor een bijzonder gewas namelijk; de teelt van witlof. Dries Crul stuurde ons dit artikel toe dat hij schreef voor zijn studie technische tuinbouw in België.

De teelt van witlof, in het Vlaams beter bekend als witloof, is geen oude teelt. Het is bij toeval ontdekt halverwege de negentiende eeuw in Vlaams Brabant. Het verhaal gaat dat een boer die cichorei verbouwde als veevoeder een aantal wortels zou hebben opgeslagen in zijn kelder waarna enkele weken later zich witte bladeren aan de wortelstokken vormde.

Voor een succesvolle teelt en goede wortelopbrengst zijn er enkele strenge bodemeisen. Zo moet de grond niet te zwaar zijn. Er moet een goede vochtvoorziening zijn, geen bodemverdichting en een goed organisch stof gehalte. Bij voorkeur wordt witlof geteeld op lichte zand/klei of zandleemgrond geteeld.
Witlof wordt geteeld op bedden (ruggen) van 50cm breed. Deze maat past goed in een conventioneel systeem zodat er met een ruggenfrees zes bedden kunnen worden gefreesd. De ruggenfrees wordt hierbij voorzien van een complete set haken en heeft een aangedreven aandrukrol achterop.
Het witlofzaad is geprilled zaad net als bijvoorbeeld bietenzaad zodat het met een precisiezaaimachine gezaaid kan worden en ieder zaadje op de juiste afstand ligt. Met een prijs van €800,00 per pak gaat men zuinig om met het zaad.
Omdat de kiemen erg teer zijn en deze veelal op droogtegevoelige gronden worden geteeld is beregenen soms nodig om tweewassigheid te voorkomen. Bij voorkeur wordt hiervoor een beregeningsboom gebruikt zodat de grond minder snel verslempt. Mocht er toch een korst gevormd worden dan kan deze met een speciale machine gebroken worden.

Tijdens het groeiseizoen kan onkruid zowel mechanisch als chemisch worden bestreden. De witlofbedden kunnen worden aangeaard. Ook kan er bovenop het bed geschoffeld worden.
De witlofmineervlieg kan een groot probleem vormen en voor opbrengstderving zorgen. De vlieg legt haar eitjes in de hoofdnerf van de bladeren. Hieruit komen maden die via de bladsteel de wortel mineren. De vlieg komt voor in drie generaties. Vooral de derde generatie kan in de maanden september en oktober veel schade veroorzaken.
Het rooien van de witlofpennen kan beginnen wanneer de wortels een bepaalde graad van rijpheid hebben. Het rooiseizoen loopt van eind oktober tot eind december omdat de wortels dan het maximale gehalte aan reservestoffen bevatten. De wortels hebben dan een lengte van ongeveer 18cm.
Voor het rooien gebruikt men een aangepaste aardappelrooier of speciale witlofrooier. Bij de aardappelrooier worden de beitels en diabolorollen verwijderd en vervangen door een speciale rooiunit voor de 50cm bedden. Na het rooien worden de wortelen direct gewassen en in kuubskisten gestort om te drogen. Van één hectare worden ongeveerd 30 kuubskisten geoogst.
De kisten verdwijnen na het rooien in de koelcel waar ze tot elf maanden kunnen worden bewaard voor de wortels worden ‘getrokken’.

Nadat de witlofpennen zijn gerooid begint het echte werk. De wortels worden gesorteerd en de zieke, misvormde en te korte verwijderd. De pennen mogen een maximale lengte van 18cm hebben.
Het trekken van de witlof kan op drie verschillende manieren gebeuren. In de grond, in trekbakken of in verenkelde trekbakken. Dit laatste systeem heeft als voordeel dat de witlof pen minder last heeft van andere planten. Het nadeel is wel dat er minder wortels per vierkante meter geplant worden.
De witlofpennen gaan gedurende drie weken in een speciale koelcel waar constant het klimaat en de zuurtegraad worden gemeten.
Tijdens het trekken wordt warm water aan de bakken toegevoegd. De temperatuur hiervan ligt enkele graden hoger als die van de lucht in de cel.
Nadat de witlof kroppen voldoende zijn gegroeid worden deze handmatig of machinaal afgesneden, verpakt en vermarkt in diversen klasse.

Tekst: Dries Crul, Agrifoto
Foto’s: William van den Dool, Agrifoto